‘Jouw vraag ligt in mijn naam’

Mozes zei: ‘Maar wie ben ik dat ik naar de farao zou gaan en de Israëlieten uit Egypte zou leiden?’ God antwoordde: ‘Ik zal bij je zijn. En dit zal voor jou het teken zijn dat ik je heb gestuurd: als je het volk uit Egypte hebt weggeleid, zullen jullie God bij deze berg vereren.’
Maar Mozes zei: ‘Stel dat ik naar de Israëlieten ga en tegen hen zeg dat de God van hun voorouders mij gestuurd heeft, en ze vragen: “Wat is de naam van die God?” Wat moet ik dan zeggen?’ Toen antwoordde God hem: ‘Ik ben die er zijn zal. Zeg daarom tegen de Israëlieten: “IK ZAL ER ZIJN heeft mij naar u toe gestuurd.”’ Ook zei hij tegen Mozes: ‘Zeg tegen hen: “De HEER heeft mij gestuurd, de God van uw voorouders, de God van Abraham, de God van Isaak en de God van Jakob. En hij heeft gezegd: ‘Zo wil ik voor altijd heten, met die naam wil ik worden aangeroepen door alle komende generaties.’”
[Exodus 3: 11-15]

Als puntje bij paaltje komt, kunnen we er niet meer onderuit. Dan komt het erop aan. Dan moeten we een beslissing nemen. Tenzij we ons eronderuit praten.
Wat puntje en paaltje voor ons is, is de hemel en aarde voor de Jood en de Joodse bijbellezer. Als die bij elkaar komen, gebeurt er wat. Dan worden er belangrijke beslissingen gemaakt, met verstrekkende gevolgen.

In het paradijs verbonden de twee bomen in het midden van de tuin de hemel en de aarde. En daar gebeurde het. Daar bezweek de mensheid aan de verleiding, en werd de eenheid tussen hemel en aarde verbroken.

Rond bomen werden en worden nog altijd vaak religieuze rituelen uitgevoerd. En we kennen allemaal de bomenknuffelaars. Beetje vage figuren vaak, maar ze knuffelen niet voor niks bomen. Geen lantaarnpalen of bushokjes. Bomen stralen iets uit. Ook energie.

Later kregen bergen eenzelfde functie. Dat voelt ook wel logisch. Alle keren dat ik op een berg heb gestaan, voel ik me tegelijk nietig en groots. Aards en hemels. Klein en verwonderd.

Op dé berg van het Oude Testament, de Horeb, ook wel de berg van God genoemd, heeft Mozes een ingrijpende spirituele ervaring. Hij krijgt te horen dat zijn eigen volksgenoten in Egypte worden onderdrukt, en hij is de man die zijn volk moet gaan bevrijden.

Een ongelooflijke missie.
Ik bedoel: Egypte was destijds het machtigste land ter wereld.

Het voelt zoiets als de opdracht krijgen om nu naar Noord-Korea af te reizen om iedereen die daar lijdt onder het communistische systeem, te bevrijden.
Het voelt als de missie om de wereld te bevrijden van de monopolieposities van bijvoorbeeld Facebook, Google of Amazon.
Of stel je voor dat je in de vergaderingen moet inbreken van de grote bedrijven die gaan over het groei- en winstpercentage van de supermarkten die zomaar een eerlijke prijs voor de boeren en andere producenten aan hun laars lappen. Nee, stel je voor dat je naar de vergadering van de aandeelhouders van die bedrijven moet!
Stel dat je oog in oog komt te staan met Trump, Erdogan, Putin of Assad – en dan niet om thee te gaan drinken maar om hen indringend te wijzen op hun amorele en stuitende gedrag.
Dat doet niemand.

Dat moest Mozes gaan doen.
En hij sputtert tegen.
Geef hem eens ongelijk.
‘Wie ben ik dat ik dit zou doen?’

Wie ben ik? vraagt Mozes.
Misschien uit nederigheid.
Maar gezien de vele vragen van Mozes lijkt het eerder angst of een excuus om eronderuit te komen.

Wie ben ik dat ik zal gaan? vraagt hij.
God antwoordt: ‘Ik ben met je, en je zult vanzelf merken dat ik het was die je stuurde.’

Op Mozes’ tweede vraag naar de naam van God, maakt God vervolgens zijn mysterieuze en ongrijpbare naam bekend. ‘Ik ben die ik zijn zal.‘ Tegen de man die vroeg: ‘Wie ben ik?’, lijkt God te zeggen: ‘Jouw vraag ligt in mijn naam.’

Wat mooi om te weten als je geroepen bent om zelf een exodus, een uitweg, aan anderen te bieden. Wat mooi ook om te weten als je zelf nog vastzit, in wat voor crisis dan ook – en je wacht op bevrijding en bevrijders.

God is de God die je zendt, en God is de God die je kent.

[Dit is de zesde blog in de Maand van de Bijbel (van 24 januari tot 14 februari), waarin 22 dagen achter elkaar 22 blogs worden geschreven over bijbelse kernpassages. Joachim Vreeman, Paul Abspoel en ik hebben dit initiatief georganiseerd. Alle blogs worden verzameld in de #MVDBblogs-Facebookgroep]