De therapeut

Elia stond op, en toen hij had gegeten en gedronken liep hij, gesterkt door dit voedsel, veertig dagen en veertig nachten door de woestijn, tot hij bij de Horeb kwam, de berg van God. Daar ging hij een grot binnen om er de nacht door te brengen.
Toen richtte de HEER zich tot hem met de woorden: ‘Elia, wat doe je hier?’ Elia antwoordde: ‘Ik heb me met volle overgave ingezet voor de HEER, de God van de hemelse machten, maar de Israëlieten hebben uw verbond met hen naast zich neergelegd, uw altaren verwoest en uw profeten gedood. Ik ben als enige overgebleven, en nu hebben ze het ook op mijn leven voorzien.’ ‘Kom naar buiten,’ zei de HEER, ‘en treed hier op de berg voor mij aan.’ En daar kwam de HEER voorbij. Er ging een grote, krachtige windvlaag voor de HEER uit, die de bergen spleet en de rotsen aan stukken sloeg, maar de HEER bevond zich niet in die windvlaag. Na de windvlaag kwam er een aardbeving, maar de HEER bevond zich niet in die aardbeving. ¹²Na de aardbeving was er vuur, maar de HEER bevond zich niet in dat vuur. Na het vuur klonk het gefluister van een zachte bries.
[1 Koningen 19: 8-12]

DE THERAPEUT – een lied (op de wijs van ‘I was made to praise You’)

1.
Ik zit met een bonzend hart
in de kamer van de therapeut.
Hij tegenover mij
Zijn ogen doen mij denken…

…aan mijn studententijd. Want daar ken ik hem van. Ik had een klik met hem. Hij was groot en lekker eigenwijs. Hij had schijt aan de gebruiken en omgangsstijlen op de universiteit. Hij kwam altijd op de fiets en met sandalen en blote voeten, ook al was het -10. Hij gaf het vak Persoonlijk Functioneren, de hele middag lang. Hij deed aan bibliodrama. Dramatisch en tonelerig doen met de bijbel, zeg maar. Hadden we het bijvoorbeeld over de godsnaam: ‘Ik ben die ik zijn zal’. Moesten we één voor één  op een stoel staan, en ons aan de jaargroep medestudenten voorstellen. Daar stond ik dan: ‘Ik ben dus…eh, David’, en ik ben… lang. ‘Ja, vertel eens wie of wat je echt bent.’ Zei hij dan. ‘Ik ben…David en ik ben…soms wel grappig denk ik. ‘Ja, en wat nog meer?’ ‘Ik ben David, en ik ben lang, en grappig, en onzeker.’ En zo ging dat dan door. Hij zaagde je helemaal door, zonder dat hij zelf een zaag aanraakte. En ik weet nog dat hij na een paar jaar Persoonlijk Functioneren me in een een-op-een-gesprek toevertrouwde: ‘David’, zei hij, ‘als jij na deze studie dominee wordt, ga je het heel zwaar krijgen.’ Ik begreep dat niet, en wilde het ook niet geloven. Maar die ogen, die ogen zou ik nooit meer vergeten.

Ik ben bij de therapeut
En ik denk: Daar komt het, moet dit nou?
Straks zegt-ie met gevoel:
‘’t Gaat niet goed met jou.’

Jaren later zat ik weer bij hem. Niet in een lokaal op de universiteit, maar in zijn  eigen therapieruimte. Ik liep gespannen binnen, maar deed joviaal. En ik zei dat ik zeker niet ging janken enzo. Ben je gek. Ik ben toch een kerel. En zo heel slecht gaat het nou toch ook niet met me. Nou dan. Dus ik loop met mijn therapeut zijn ruimte binnen. Mooie kleuren. Veel kussens op de grond. Heerlijk, niet zo’n typische psychologenkantoor met twee stoelen schuin op zes en negen uur, geen schilderij met een of andere spirituele troosttekst op de muur en – yes! – geen doos met tissues. Ik pak een rieten stoel, de therapeut een of ander houten kubus-blok waarop hij gaat zitten. Recht tegenover me. Ik denk: rustig blijven, in control. Hij kijkt me met zijn reebruine ogen diep aan. Ik begin te lachen. Want dat is geen huilen. Zegt-ie: ‘’t Gaat niet goed met jou hè?’

2.
‘k Zie mij liggen op de grond
in de kamer van de therapeut
Ik hoor hoe ‘k huil en jank
Dit alles doet mij denken…

…aan het tarief. 130 euro per uur vraagt die zieleknijper. En ik jank dus zeker een kwartier. Dat was dus ongeveer een euro per traan.

Ik ben bij de therapeut
En hij ziet mij als een kind in nood.
Streelt vaderlijk mijn rug.
Kruimels hemelbrood.

REFREIN (Steeds op de wijs van het refrein van ‘Stay with me till the morning’)
‘k Zat daar steeds een uur
En God, wat zijn ze duur.
Ze helpen je wel ergens uit
Maar noem ze maar theraduit.

De therapeut is net als ik een gelovige kerel, en vertelt over het verhaal van Elia. Hoe die profeet helemaal naar de gallemiezen ging. Zo burnout als de pest. Na een geweldige ervaring op een berg waarin hij had bewezen wie de echte God was en waarna hij de afgodenprofeten had laten afmaken, wordt de profeet aangevallen door de vrouw van de koning. Zij staat erop dat de profeet die avond nog een kopje kleiner wordt gemaakt. Elia wordt bang. Vlucht. De woestijn in. Gaat onder een struik liggen. En wenst zichzelf dood. Een engel komt en tikt hem op de schouders. ‘Eet wat, drink wat.’ Elia wordt wakker en ziet naast hem een brood, in gloeiende kooltjes gebakken, en een kruik met water. Hij eet en drinkt wat, en valt in slaap. De engel komt nog een keer: ‘Eet en drink wat, want je moet een lange reis maken.’ Elia doet het en begint aan een lange reis naar de berg van God: de Horeb, waar Mozes ooit de wet had gekregen. Terug naar de bron. Wie bore- of burnout gaat, moet herbronnen. Daar verschijnt God aan Elia, die in de opening van een grot staat. Op drie manieren: in een storm, in een aardbeving, en in vuur. Maar Elia, die een dag eerder nog ‘de winst van God’ na een blikseminslag op zijn altaar vierde, voelt dat God niet in die krachtige natuurverschijnselen aanwezig is. En dan hoort hij het gefluister van een zachte bries. Elia verlaat de grot, hij ervaart God. In de stilte.

3.
‘k Lig nog altijd op de grond
in de kamer van de therapeut.
Hij aait mijn achterhoofd.
Ik laat het graag gebeuren.
Ik ben bij de therapeut
En ik weet niet wat hij met mij wil.
Ik hoor zijn stem die zegt:
‘David, word maar stil.’

REFREIN
‘k Zat daar steeds een uur
En God, wat zijn ze duur.
Ze willen ’t goede met je doen
Maar noem ze maar therapoen.

4. (Op de coupletwijs van ‘Stay with me till the morning’)
Ik ben nu niet meer te zien
In de kamer van de therapeut.
U denkt: je geld was op.
Dat klopt maar dat geeft u mij.
Ik was bij de therapeut
En ik voelde mij bij God aan huis.
Het was de stem die zei:
‘David, kom maar thuis.’

REFREIN
‘k Zat daar steeds een uur
En God, wat zijn ze duur
Ze bieden je een oplossing
Maar noem ze maar theraping-ping

Ooit gingen ze elk uur
naar Jezus – die was niet duur.
Die hielp hen gratis ergens uit.
De straatarme therapeut.

PS. Deze blog is een verwijderde scene uit mijn eerste theatercollege ‘OMG, stel je eens voor’ dat ik dit seizoen speel. De reden dat ik deze autobiografische scene uit de voorstelling verwijderd heb, is dat hij te weinig te maken had met de oerGenesis-verhalen. Al verschijnt God ook in het paradijs in de rustige avondkoelte, en zoekt hij ook daar, net als bij Elia, de mens op. ‘Adam, waar ben je?’

[Dit is de negende blog in de Maand van de Bijbel (van 24 januari tot 14 februari), waarin 22 dagen achter elkaar 22 blogs worden geschreven over bijbelse kernpassages. Joachim Vreeman, Paul Abspoel en ik hebben dit initiatief georganiseerd. Alle blogs worden verzameld in de #MVDBblogs-Facebookgroep]